مفهوم اضطرار و اثر آن براراده

فهرست مطا لب

پیشگفتار ................................................................................................ج

چکیده ...................................................................................................خ

مقدمه .................................................................................................1ـ3

فصل اول ـ  کلیات

مبحث اول: مفهوم اضطرار و مصادیق ...............................................................4 گقتار اول: مفهوم لغوی اضطرار......................................................................4

گفتار دوم: عناصر مفهوم اضطرار....................................................................6

   1ـ وضعیت خاص (ضرورت)......................................................................6

   2ـ اجبار وفشار درونی...............................................................................7

   3ـ عدم تمایل باطنی...................................................................................7

گفتار سوم: مصادیق اضطرار..........................................................................8

   1ـ مصداق بارز.......................................................................................8

   2ـ معیار تمیز ضرورت نامتعارف..................................................................9

   3ـ مصداق های مورد تهدید (بهره برداری نامشروع از اضطرار)............................10

مبحث دوم: حد ومرز اضطرار(اباحت وحرمت اضطرار)........................................10

گفتار اول: اباحه اضطرار.............................................................................11

گفتار دوم: حرمت اضطرار...........................................................................12

گفتار سوم: احکامی که براضطرار بار می شود....................................................13

فصل دوم اضطرار و اکراه

مبحث اول: تفاوت اضطرار واکراه در مفهوم........................................................14

گفتار اول: معاملات اضطراری ......................................................................14

گفتار دوم: اقسام معاملات ناشی از اکراه.............................................................15

گفتار سوم: تفاوت معامله اکراهی و اضطراری ....................................................15

گفتار چهارم: فلسفه صحیح و معتبربودن معامله اضطراری.......................................16

گفتار پنجم: معیار تفاوت اکراه و اضطرار..........................................................17

گفتار ششم: یگامگی مفهوم اضطرار واکراه........................................................19

مبحث دوم: اثر اضطرار.............................................................................21

گفتار اول: اثر اضطرار براراده در مقایسه با اکراه...............................................21

   1ـ اثر اکراه براراده...............................................................................21

   2ـ اثر اضطرار براراده...........................................................................21

گفتار دوم:اثر اضطرار در قراردادها...............................................................22

   1ـ نظر قانون مدنی افغانستان وقانون مدنی ایران..............................................23

   2ـ نظر فقه.........................................................................................26

گفتار سوم: رفتار اضطراری ......................................................................26

فصل سوم  اراده

مبحث اول: مفهوم اراده و اختیار و اهمیت آن دو دراعمال حفوقی.............................27

گفتار اول: اراده.....................................................................................27

   1ـ تعریف اراده..................................................................................28

   1ـ1ـ تعریف فقهی اراده.........................................................................28

   1ـ2ـ تعریف حقوقی اراده.......................................................................28

گفتار دوم: سلامتی اراده...........................................................................29

گفتار سوم: تحلیل روانی اراده از دیدگاه حقوق..................................................30

   1ـ مرحله ادراگ یا تصور......................................................................30

   2ـ مرحله تدبر و سنجیش.......................................................................31

   3ـ مرحله تصمیم.................................................................................32

   4ـ مرحله اجرای تصمیم یا طلب ..............................................................32

گفتار سوم: اجزای اراده (قصد و رضا)..........................................................33

مبحث دوم: اختیار...................................................................................34

گفتار اول: تعریف اختیار به عنوان یکی از شرایط متعاقدین....................................35

گفتار دوم: رابطه اختیار واراده (قصد و رضا)...................................................35

   1ـ نظریه تفکیک .................................................................................36

   2ـ نظریه عدم تفکیک.............................................................................36

فصل چهارم: مسئوولیت مدنی

مبحث اول: مسئوولیت مدنی اضطرار..............................................................38

گفتار اول: تعریف مسئوولیت مدنی.................................................................38

گفتار دوم: مصادیق ومسئوولیت اضطرار..........................................................38

مبحث دوم: نقش اضطرار یا حالت ضرورت در حقوق جزاء....................................43

گفتار اول: طرح مسئله حالت اضطرار.............................................................44

   1ـ مفهوم حالت اضطرار .........................................................................44

   2ـ سابقه تاریخی حالت اضطرار.................................................................45

   3ـ مبنای فلسفی معافیت در حالت اضطرار.....................................................45

   3ـ 1ـ نظریه ذهنی ................................................................................45

   3ـ 2ـ نظریه عینی ................................................................................46

گفتار دوم: آثار اضطرار ............................................................................47

گفتار سوم: شرایطه برائت مرتکب جرم اضطرار ................................................48

   1ـ وجود خطر شدید ..............................................................................48

   2ـ ضرورت ارتکاب جرم ........................................................................48

   3ـ عدم دخالت مرتکب در ایجاد خطر ...........................................................49

   4ـ متناسیب جرم با خطر موجود .................................................................49

   5ـ نداشتن وظیفه  در مقابله با خطر .............................................................50

گفتار سوم: جرایمی که انجام دادن آن در حالت اضطرار مباح می شود.........................50

گفتار چهارم: حدیث در باره اضطرار...............................................................52

گفتار پنجم: سرقت در حال اضطراری ............................................................53

گفتار پنجم: مسئوولیت مدنی مرتکب جرم اضطراری ............................................54

مبحث سوم: تفاوت اضطرار با اجبار و اکراه ......................................................55

گفتار اول: تعریف اجبار .............................................................................55

گفتار دوم: انواع اجبار ...............................................................................57

   1ـ اجبار مادی خارجی ............................................................................57

   2ـ اجباری مادی درونی ...........................................................................57

   3ـ اجباری معنوی خارجی ........................................................................57

   4ـ اجباری معنوی درونی .........................................................................58

گفتار سوم: مسئوولیت مدنی و کیفری مجبور ......................................................58

گفتار چهارم: تفاوت اضطرار یا ضرورت با دفاع مشروع ......................................58

نتیجه ...................................................................................................60

فهرست منابع و مأخذ .................................................................................62